Morgenthau, Büyükelçi Henry, Sr.

Henry Morgenthau (1856-1946), Amerika Birleşik Devletleri'nin Ermeni Soykırımı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nda bulunan büyükelçisiydi. Amerika vatandaşlığa geçmiş Alman Yahudi bir aileden gelen Morgenthau, Demokratik Parti siyasetinde aktif olan başarılı bir avukattı. Woodrow Wilson'un başkan seçilmesiyle, 1913’de ABD Büyükelçisi olarak Babıâli'ye atandı. Konstantinopolis’te Osmanlı İmparatorluğu'nun Jöntürk liderleri ve özellikle İçişleri Bakanı olan Talat ile kişisel temas kurdu fakat 1915 yılının nisan ayında başlayarak tehcir ve katliamlarla ilgili haberler büyükelçiliğe ulaşmaya başlayınca, Ermenilerin içinde bulunduğu durumu hafifletmek için yaptığı müdahaleler ve attığı adımlardan sonra aralarındaki ilişki eskisi gibi olmadı. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ABD un konsoloslukları, Ermenilere karşı alınan tedbirlerin kapsamını ayrıntılarıyla anlatan endişe verici bir rapor akışına başladılar. Savaş sırasında yaşanan iletişimin zorluklara rağmen Trabzon’dan Oscar H. Heizer, Mamuret-el-Aziz’den (Kharpert/Harput ) Leslie A. Davis, ve özellikle Halep'ten Jesse B. Jackson Ermenilere yapılan muameleyi, görgü tanıklıklarına dayanan raporlarında anlatarak düzenli olarak Büyükelçiliğe gönderdiler. Jackson, 5 Haziran 1915 tarihinde Büyükelçi ile zulüm hakkında görüşlerini paylaştı ve yapılanların "Ermeni ırkını yok etmek için dikkatlice planlanmış bir taslak" teşkil ettiği sonucuna vardı. Morgenthau tüm raporları Washington, D.C'ye iletti. Biriken kanıtlar, Morgenthau'yu 16 Temmuz 1915'te Dışişleri Bakanlığı'na "bir ırk yok etme kampanyası sürüyor" dediği kişisel telgrafını göndermeye sevk etti.

Morgenthau, bu felaketi önlemek için başladığı girişimlerin başarısızlığa uğramasıyla yaşadığı tükenmişlik ile 1916 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne döndü ve savaş yılların ardından kendini hayatta kalan Ermeniler için yardım toplama çalışmalarına adadı. 1918 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda geçirdiği yılları anlatan kitabı “Büyükelçi Morgenthau'nun Öyküsü” çalışmasında İmparatorluk’taki Alman nüfuzunu ve rolünü vurguladı. Kitapta “Bir Ulusun Cinayeti" adını verdiği bölümü Ermenilere ayırdı. Tehcir ve zulümleri "soğukkanlı, hesaplanmış bir devlet politikası" olarak nitelendirdi. "Tarihte insanlığın bu kadar korkunç bir dönem yaşamadığına emin” sözleri tarihe geçti. Morgenthau, ABD Başkanı Franklin Delano Roosevelt'in yönetimi sırasında Hazine Sekreteriliği yapmış olan Henry Morgenthau Jr'nin babasıydı.